Χημειοθεραπεία: Ανακούφιση των συμπτωμάτων μέσω της διατροφής
Η χημειοθεραπεία είναι μία από τις πιο συχνές πρακτικές στη θεραπεία του καρκίνου. Αν και συχνά αποτελεσματική, τα συμπτώματα που προκαλεί είναι πολλά και περιλαμβάνουν ξηροστομία, ναυτία, διάρροια, απώλεια της όρεξης και κόπωση- κάτι που μπορεί να κάνει το φαγητό να μοιάζει με αγγαρεία.
Πάραυτα, είναι σημαντικό να τρέφεστε με μία ισορροπημένη και πλήρης διατροφή, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας, για να βοηθήσετε το σώμα σας να λειτουργεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και να ανταπεξέλθει στην καταπόνηση που προκαλείται.
Η ιδανική διατροφή κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας, στοχεύει τόσο στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, όσο και στην σωστή και ολοκληρωμένη θρέψη του σώματος. Όσων αφορά όμως τα συμπτώματα, τι χρειάζεται να προσέξετε:
Ναυτία
Προσπαθήστε να κάνετε μικρά και συχνά γεύματα, αρκετές φορές μέσα στην ημέρα, και να καταναλώσετε τροφή πριν από τη θεραπεία. Το ίδιο ισχύει και για τα υγρά: μικρές γουλιές, όσο συχνότερα το δυνατόν, κατά τη διάρκεια όλης της ημέρας. Προτιμήστε γενικά γευστικά ουδέτερες, μαλακές και εύπεπτες τροφές, ενώ προσπαθήστε να περιορίσετε ή και να αποκλείσετε μπαχαρικά, πικάντικα φαγητά, λιπαρά ή και τροφές με έντονη οσμή, καθώς συχνά επιτείνουν το αίσθημα ναυτίας.
Η ξηρά τροφή, όπως παξιμάδια, φρυγανιές, κριτσίνια, ή φρυγανισμένο ψωμί κατά τη διάρκεια της ημέρας, μπορεί να σας βοηθήσει στην ανακούφιση των συμπτωμάτων. Σημαντικό ρόλο παίζει και η στάση του σώματος μετά τη λήψη τροφής, καθώς η καθιστή στάση και γενικότερα η στάση με όρθιο το πάνω μέρος του σώματος, συμβάλλει στη σωστή πέψη και τη μείωση της ναυτίας.
Αρκετά άτομα βρίσκουν ανακούφιση από τη ναυτία σε ξινές ή αλμυρές γεύσεις όπως πχ λεμονάδα ή κρακεράκια.
Τέλος, η πλύση του στόματος μετά το γεύμα ή μία καραμέλα μέντας ή δυόσμου, μπορεί επιπλέον να βοηθήσει στα συμπτώματα.
Διάρροια
Είναι ένα από τα πιο κοινά και σοβαρά συμπτώματα της χημειοθεραπείας, καθώς η μακροχρόνια διάρροια ενδέχεται να προκαλέσει αφυδάτωση ή και χαμηλά επίπεδα ηλεκτρολυτών. Για την αναπλήρωση των σημαντικών για το σώμα νατρίου και καλίου, εντάξτε στη διατροφή σας ζωμούς, σούπες, αναψυκτικά για αθλητές, μπανάνες και κομπόστες φρούτων. Ακόμα, προσπαθήστε να πίνετε αρκετό νερό και υγρά, ιδιαίτερα μετά από κενώσεις, ενώ προτιμήστε να τα καταναλώνετε σε θερμοκρασία δωματίου και όχι καυτά ή παγωμένα.
Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες, όπως τα όσπρια και τα λαχανικά (ιδιαίτερα κουνουπίδι, μπρόκολο, λάχανο, μπάμιες) μπορεί να χρειαστεί να περιορίζονται, όπως και τα αναψυκτικά, ο καφές ή τρόφιμα που μπορεί να προκαλέσουν αέρια στο έντερο (αρακάς, κρεμμύδι, πράσο, όσπρια κλπ), καθώς επιτείνουν τα συμπτώματα της διάρροιας. Ίδια δράση στο γαστρεντερικό μπορεί να προκληθεί επιπλέον από τσίχλες ή καραμέλες που περιέχουν σορβιτόλη, και, πιθανόν, το γάλα ή/και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Τέλος, για τη ρύθμιση της διάρροιας και την ανακούφιση από τα συμπτώματά της, μπορεί να σας βοηθήσει να εντάξετε τα μήλων και το χυμό τους στη διατροφή σας.
Αλλαγές στη γεύση
Συνήθως παρατηρείται αλλαγή στη γεύση κατά την διάρκεια της θεραπείας, κυρίως στην αίσθηση του πικρού. Όλες οι γεύσεις αποκαθίσταται πλήρως ακόμα κι ένα χρόνο μετά τη θεραπεία. Πάραυτα, για όσο διαρκούν τα συμπτώματα, υπάρχουν διάφορες τεχνικές που βοηθούν, όπως η πόση πολλών υγρών, η εναλλαγή του είδους της τροφής και η προσθήκη μυρωδικών και μπαχαρικών στα γεύματα.
Επιπλέον, μπορείτε -εάν δεν υπάρχουν πληγές στο στόμα- να εντάξετε στη διατροφή σας εσπεριδοειδή όπως πορτοκάλια, μανταρίνια, γκρέιπ φρουτ, τα οποία πέρα από την ευχάριστη γεύση σας εφοδιάζουν και με τις απαραίτητες ποσότητες βιταμίνης C που χρειάζεται το σώμα κατά τη χημειοθεραπεία. Δοκιμάστε να αντικαταστήσετε το κόκκινο κρέας, το οποίο πιθανόν να σας αφήνει δυσάρεστη γεύση, με εναλλακτικές πηγές πρωτεΐνης, όπως τα πουλερικά, το ψάρι, τα αβγά, το τυρί και τα όσπρια, εφόσον τα ανέχεστε, η ακόμα και να το συνδυάσετε με γλυκιές γεύσεις (πχ σε παρασκευές με κομπόστες μήλου, ξερά φρούτα, μέλι ή μαρμελάδα). Ακόμα, μπορεί να παρατηρήσετε διαφορά στην αίσθηση της ”μεταλλικής” γεύσης στο στόμα με τη χρήση μαχαιροπήρουνων και σκευών από πλαστικό, αντί για μεταλλικά.
Για την πικρή γεύση, μπορεί να σας ωφελήσει η μάσηση τσίχλας ή και καραμέλας χωρίς ζάχαρη, ενώ η γλυκόζη ως υποκατάστατο της ζάχαρης μπορεί να είναι περισσότερο ανεκτή. Τέλος, δοκιμάστε να ξεπλύνετε το στόμα σας με λίγο νερό, ακριβώς πριν από την κατανάλωση του γεύματος- μπορεί να σας ανακουφίσει από το δυσάρεστο αίσθημα γεύσης και να σας διευκολύνει να καταναλώσετε πιο ευχάριστα την τροφή.
Γενικότερα
Πέρα από τα παραπάνω, κάποιες βοηθητικές πρακτικές τόσο για την ανακούφιση από τα παραπάνω συμπτώματα όσο και για τη γενικευμένη ανορεξία και δυσαρέσκεια γύρω από την τροφή, είναι οι παρακάτω:
Η χημειοθεραπεία είναι μία πρακτική που καταπονεί το σώμα και επιδρά σημαντικά στον οργανισμό, πλήττοντας τόσο την όρεξη όσο και το αίσθημα γεύσης. Οι παραπάνω πρακτικές, μπορούν να σας βοηθήσουν να ανακουφιστείτε από τα συμπτώματα, αλλά και να φροντίσετε το σώμα σας μέσω της επαρκούς θρέψης, στη διάρκεια της δύσκολης αυτής περιόδου.
