Σήμερα αποφάσισα να πω την αλήθεια. Με λένε Ελίζα, έχω κόψει για άλλη μια φορά τους υδατάνθρακες και δεν είμαι καλά. Αλλά ας ξεκινήσω την ιστορία μου από την αρχή. Η αλήθεια είναι πως λατρεύω τους υδατάνθρακες. Σε ότι μορφή και αν έρχονται, αν και μεταξύ μας τους απλούς τους αγαπώ λίγο πιο πολύ. Πιστεύω επίσης ακράδαντα ότι δεν είμαι η μόνη. Ποιος μπορεί να αντισταθεί στην θέα μιας λαχταριστής μακαρονάδας, μιας τραγανής πίτσας ή ενός αφράτου λευκού ψωμιού, που κατά προτίμηση κολυμπάει στο λάδι μιας χωριάτικης. Και ποιος μπορεί να πει με το χέρι στην καρδιά, ότι δεν νιώθει υπέροχα για τα πρώτα 30 λεπτά μετά την κατανάλωση τους. Εγώ τουλάχιστον νιώθω. Μέχρι που έρχεται η πτώση. Και είναι άσχημη, απότομη και με κάνει να χάνω την γη κάτω από τα πόδια μου. Είμαι σίγουρη ότι αυτή την στιγμή νομίζετε ότι υπερβάλλω. Τα παραλέω, οι υδατάνθρακες δεν είναι ο εχθρός μας και λοιπά και λοιπά. Ναι, δεν διαφωνώ. Οι υδατάνθρακες δεν είναι ο εχθρός μας. Για την ακρίβεια μας είναι πολύ απαραίτητοι τόσο για την υγεία μας, αλλά και για την καλή μας ψυχική διάθεση. Την οποία ναι, φτιάχνουν άμεσα και αποτελεσματικά. Αλλά δεν είναι αυτό το κομμάτι των υδατανθράκων αυτό για το οποίο θέλω να μιλήσω. Εγώ θέλω να μιλήσω για το κομμάτι μετά. Αυτό που μετά από την όμορφη κορυφή σε ρίχνει στα τάρταρα. Αλλά παρασύρομαι πάλι και μάλλον για αυτή την ενεργητικότητα μου φταίει κάποιος άτακτος υδατάνθρακας.
Πριν ένα χρόνο λοιπόν, αποφασισμένη να ζήσω έναν πιο υγιεινό τρόπο διατροφής, γιατί “γιατί όχι”, έκοψα δραστικά τρία πράγματα. Αλάτι (όσοι με γνωρίζετε ξέρετε ότι ακόμα το παλεύω αυτό και προς το παρόν χάνω), ζάχαρη σε οποιαδήποτε μορφή πέραν αυτής που είναι στα φρούτα από του φυσικού τους και τέλος λευκό αλεύρι. Αν συνδυάσει κανείς αυτούς τους περιορισμούς, ή αν κάποιος φροντίζει όλα τα γεύματα του να είναι μαγειρεμένα από τα χεράκια του, καταλήγει να αφαιρέσει ένα τεράστιο κομμάτι έτοιμων απολαύσεων από το διαιτολόγιο του. Το κομμάτι του γλυκού μπόρεσα να το υπομείνω χωρίς κανένα πρόβλημα, άλλωστε δεν είμαι του γλυκού, αλλά του αλμυρού όπως ανέφερα. Μπισκοτάκια, ζαχαρωτά, σιρόπια και αναψυκτικά έφυγαν και κανένας δεν έριξε ούτε ένα δάκρυ για την απουσία τους. Και μετά ήρθαν αγαπημένοι παιδικοί πειρασμοί. Κέικ με ζάχαρη άχνη, πατάτες, μακαρόνια, ψωμί του τοστ και κάπου εκεί είχα αρχίσει ήδη να ζορίζομαι.
Το χειρότερο όμως ήταν ότι δεν το είχα καταλάβει. Ήμουν τόσο ενθουσιασμένη με αυτήν τη νέα αρχή, που τίποτα δεν θα με σταματούσε. Και εκεί ήταν που ήρθε το πρώτο σύνδρομο στέρησης. Η ζωή έμοιαζε γκρι. Δεν είχα καθόλου ενέργεια, καθόλου κουράγιο, καμία διάθεση και πάνω απ΄όλα δεν είχα ιδέα γιατί έβαζα τον εαυτό μου να υποφέρει τόσο πολύ. Κοίταξα τριγύρω μου και εύκολα βρήκα τον ένοχο που δεν ήταν άλλος από τις θερμίδες, ή έτσι νόμιζα. Η απουσία τους με έκανε να νιώθω άρρωστη και πραγματικά μίζερη, έτσι αποφάσισα να τις ανεβάσω με περισσότερες σαλάτες, πιο λιπαρά τρόφιμα και ακόμα περισσότερο στήθος κοτόπουλο. Φυσικά αυτό δεν επέφερε καμία πρόοδο στην διάθεση μου και μάλλον το αντίθετο στις γυμναστικές μου επιδόσεις. Αλλά έτσι δεν είναι όταν κάνεις δίαιτα; σκέφτηκα. Δεν πρέπει να νιώθεις τιμωρημένος που το είχες παρακάνει κάποια στιγμή στην ζωή σου; Δεν έπρεπε τώρα να υποφέρεις για να επαναφέρεις τα χαμένα νιάτα, χρόνια, παντελόνια που δεν σου έχουν μπει από το γυμνάσιο, ρυτίδες, κακές αποφάσεις και και και; Έπρεπε. Ή τουλάχιστον έτσι λέει το γνωμικό, ότι τα καλά κόποις κτώνται. Θα ήταν καλό βέβαια να υπήρχε και μια υποσημείωση για το πως το εννοούσαν οι αρχαίοι, κάτι που θα έλυνε σε πολλούς από εμάς τα χέρια και τις ψυχαναγκαστικές σκέψεις.
Όπως καταλαβαίνετε, όταν περνάς μέρες και βδομάδες σε ένα στερητικό πρόγραμμα (που μεταξύ μας δεν ήταν τόσο στερητικό όσο ακούγεται), τόσο το μυαλό αρχίζει και παίζει παιχνίδια. Η ενέργεια μου ήταν στο ναδίρ, αλλά πίστευα πως ήταν λογικό με τόση γυμναστική και έλλειψη θερμίδων. Το πρόβλημα ήταν η διάθεση, η οποία παρέμενε στα ίδια επίπεδα πάτου που ήταν και πιο πριν, απλά την είχα πλέον αποδεχτεί. Άλλωστε ναι κυρίες και κύριοι, η πίτσα ΕΙΝΑΙ πιο νόστιμη από την σαλάτα. Αλλά εγώ είχα πάρει κάπου λάθος στροφή και τώρα έπρεπε να υποφέρω. Και συνέχιζα το μαρτύριο του Σίσυφου, μέχρι που κάποια στιγμή, κάτω από την μύτη μου έφτασε ένα ζεστό αρωματικό κομμάτι από κέικ βανίλια. Και εκείνη την ημέρα δεν είχα κουράγιο να πω όχι. Και είπα θα φάω μια γωνίτσα.
Αυτό που δεν διευκρίνισα είναι ότι όταν μιλούσα για μια γωνίτσα, εννοούσα αυτήν από ολόκληρο το κέικ και ναι τώρα που το ξαναβλέπω, μάλλον μιλούσα για το μισό. Και όοοοοολη η ευτυχία του κόσμου ήταν κρυμμένη σε κάθε μπουκιά από αυτό το ΠΟΛΥ νόστιμο, μαμαδίστικο κέικ. Ο κόσμος ήταν υπέροχος, ο ουρανός γαλανός, ο ήλιος έλαμπε και μετά τα σαράντα λεπτά πέρασαν. Και όλα έγιναν το ίδιο γκρι ‘οπως ήταν και πριν. Μόνο που τώρα είχα και τις τύψεις από πάνω. “Γουρούνιασες”. “όχι”. “Σούζυ, και τρως και το κρύβεις” μου απάντησε το μυαλό μου επικριτικά και μετά αφέθηκα στο να με βασανίζουν οι τύψεις για την υπόλοιπη μέρα.
Αυτό φυσικά προσκάλεσε και άλλα άσχημα συναισθήματα στο πάρτι και έτσι, αφού το είχα ήδη κάνει το αμάρτημα, δεν πάει και το παλιάμπελο σκέφτηκα και βυθίστηκα σε έναν κόσμο απολαύσεων. Και ήρθε η επόμενη μέρα και ήταν ακόμα χειρότερα απ΄ότι ήταν πριν. Τώρα πια ήμουν η μοναδική υπεύθυνη για την κακή μου διάθεση, την έλλειψη ενέργειας και την νωθρότητας που με είχε καταλάβει. Μετά από μερικές επαναλήψεις δίαιτας-γουρουνιάς-δίαιτας-γουρουνιάς, αποφάσισα ότι δεν μπορώ να το κάνω μόνη και θα απευθυνόμουν σε κάποιον που μπορεί να με ακούσει χωρίς να με κρίνει ή και να με έκρινε, αποκλείεται να ήταν τόσο άσχημα όσο αυτά που έλεγα η ίδια στο εαυτό μου. Γράφοντας το ημερήσιο ημερολόγιο τροφών για την διαιτολόγο μου, η οποία με είχε βοηθήσει αποτελεσματικότατα όταν είχα κόψει το κάπνισμα πριν χρόνια, θυμάμαι ότι μονολογούσα «μα δεν τρώω τόσο πολύ». Ή μάλλον τώρα τρώω, γιατί νιώθω απογοητευμένη, τίποτα δεν έχει αποτέλεσμα και πάνω απ΄όλα δεν έχω άλλο κουράγιο, άρα μάλλον το παρακάνω με το κόψε κόψε θερμίδα. Οπότε πήρα μια βαθιά ανάσα και αποφασισμένη αλλά με καθόλου κουράγιο, την εμπιστεύτηκα. Πρώτη εβδομάδα στο πρόγραμμα και πιστό στο ραντεβού του, ήρθε το ίδιο σύνδρομο μιζέριας και κακοκεφιάς που είχα συναντήσει και εγώ. Αλλά αυτή την φορά, εμπιστευόμουν τον άνθρωπο που δούλευε μαζί μου σε αυτό το ταξίδι και για να είμαι και ειλικρινής, εκείνη την στιγμή, στα πιο χαμηλά των ημερών, δεν με ένοιαζε και καθόλου. Αν ήθελα να είμαι φυσιολογική στα κιλά μου, θα έπρεπε να αποδεχτώ ότι δεν θα ήμουν ποτέ ξανά ευτυχισμένη. Όχι όσο πριν.
Πέρασαν περίπου εφτά μέρες και σιγά σιγά τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν. Απαλλαγμένη πλέον από τα περιττά, η διάθεση μου έφτιαχνε σημαντικά κάθε μέρα. Η ενέργεια μου όχι και τόσο, αλλά είπαμε. Κόβεις θερμίδες τι περιμένεις; Μέχρι που το είπα στην διατροφολόγο μου και με λίγο πειραματισμό και δοκιμή, φτάσαμε σε ένα εκπληκτικό και τελείως πραγματικό συμπέρασμα. Δεν ήταν οι λιγότερες θερμίδες που μου χαλούσαν την διάθεση και έκλεβαν την ενεργητικότητα μου. Δεν ήταν το γυμναστήριο ή τα ατελείωτα χιλιόμετρα ποδηλάτου. Δεν ήταν η αυπνία, ο πολύς καφές, η αυτοτιμωρητική μου διάθεση. Ήταν οι απλοί υδατάνθρακες. Ναι ναι ξέρω, σε αυτό το σημείο θα δημιουργηθούν δύο στρατόπεδα. Οι μεν που εκφράζουν ότι οι υδατάνθρακες είναι του έξω-από-δω και οι δε που λένε ότι δεν πρέπει να αποκλείεις καμία τροφή από το διαιτολόγιο σου. Η αλήθεια είναι κάπου στην μέση. Όχι, οι υδατάνθρακες δεν είναι πλασματάκια φτιαγμένα για να μας βασανίζουν, απλά εμένα, δεν μου κάνουν καλό. Ή για να το πω πιο σωστά, τα καλά τους δεν υπερτερούν των δυσάρεστων παρενεργειών, οπότε έπρεπε να τους έχω πάντα υπό έλεγχο. Μας πήρε λίγο καιρό, αρκετές προσπάθειες και πολύ υπομονή, αλλά είναι μια διαδικασία που για μένα άξιζε 100%.
Πρώτα απ΄όλα να πω, ότι μόνη μου δεν θα τα κατάφερνα. Όχι τόσο από τεχνικής απόψεως, όσο το να έχω κάποιον δίπλα μου να με προσέχει, ενώ πειραματίζομαι και μαθαίνω τι μου κάνει καλό και τι όχι. Κατέληξα λοιπόν να ανακαλύψω, ότι οι απλοί υδατάνθρακες για μένα δεν είναι τίποτα άλλο από ένα τσιρότο σε μία κακή ημέρα. Ότι και να μου προσφέρουν είναι πολύ προσωρινό και δεν αξίζει τον κόπο. Έτσι πλέον η διατροφή μου αποτελείται από ένα καλό ποσοστό πρωτεΐνης, σε συνδυασμό με καλά λιπαρά και σύνθετους υδατάνθρακες. Και αυτό δουλεύει για μένα άψογα. Και που το ξέρω ή πως μπορώ να είμαι τόσο σίγουρη;
Που και που, όταν η καθημερινότητα μου γίνεται λίγο πιο πιεστική και πρέπει να κάθομαι με τις ώρες στην δουλειά, μετά σε μια μετάφραση ή επιμέλεια, σε ένα άρθρο ή κείμενο, τότε είναι που με πιάνει. Μια ακατανίκητη μανία να φάω όλα τα μακαρόνια του κόσμου, μαζί με λευκό ψωμί του τοστ βουτηγμένο σε λάδι χωριάτικης. Την ίδια την χωριάτικη ας την φάει κάποιος άλλος. Και επειδή έχω κάποιον μαζί μου σε αυτό το ταξίδι, ώστε να κρατάει την καλούμπα για να μπορώ να γυρίσω, σε πολύ δύσκολες καταστάσεις αφήνομαι και το τρώω αυτό το πιάτο με τα μακαρόνια χωρίς τύψεις. Και μετά με πιάνει πάλι η θλίψη και μετράω αντίστροφα τις ημέρες, που έχουν φτάσει να είναι μόνο τέσσερις πλέον, μέχρι να μπορώ να ξαναγίνω ο εαυτός μου, να μπορώ να απολαύσω την ημέρα μου και να μην κάθομαι βουλιαγμένη στον καναπέ βλέποντας trash tv και έχοντας χαμένη κάθε ελπίδα. Και μιας και κοντεύουνε οι μέρες, και έχω αρκετή ενέργεια για να γράψω αυτό, αποφάσισα να μοιραστώ την εμπειρία μου και να αναρωτηθώ. Είμαι άραγε η μόνη; Μήπως έχουμε μάθει να υποφέρουμε χωρίς λόγο; Κάνοντας δίαιτες που δεν μας ταιριάζουν; Νιώθοντας τύψεις για “γουρουνιάσματα” (πόσο άσχημη η ίδια η λέξη);. Μήπως τελικά αυτό που θα έπρεπε να μάθουμε είναι υπομονή για να βρούμε αυτό που δουλεύει για τον κάθε ένα από μας; Γιατί αν το βρούμε, μετά μένει να πάρουμε μια βαθιά ανάσα και να μετρήσουμε αντίστροφα.
Ελίζα Πολιτσοπούλου
Σημειώσεις Δάφνης Νταλάπα: Στην πρόσφατη συνάντηση μας με την Ελίζα συζητήσαμε -για άλλη μια φορά- πόσο έντονα βιώνει διακυμάνσεις στη διάθεση της και στα επίπεδα ενέργειας ανάλογα με τον τρόπο που διατρέφεται. Με αφορμή αυτό, της ζήτησα να καταγράψει την εμπειρία της και το έκανε με μεγάλη χαρά. Την ευχαριστώ για την εμπιστοσύνη της να το μοιραστεί μαζί μου και με όλους εσάς.
Όσοι με γνωρίζουν ως διατροφολόγο, ξέρουν ότι δεν δαιμονοποιώ καμία τροφή και σε καμία περίπτωση δεν θέλω το παρόν κείμενο να οδηγήσει σε λανθασμένα “εύκολα” συμπεράσματα. Όχι, οι απλοί υδατάνθρακες δεν είναι κακοί. Ναι, μας επηρεάζουν σε πολλά επίπεδα, μέσα σε αυτά και η διάθεση μας. Κάποιους σε μεγαλύτερο και κάποιους σε μικρότερο βαθμό. Άλλωστε, μεταβολικά είμαστε όλοι διαφορετικοί μεταξύ μας.
Για μένα το συμπέρασμα αυτού του κειμένου είναι να μάθει ο καθένας να “διαβάζει” το σώμα του, να γίνει ενσυνείδητος και να κατανοήσει ακόμα περισσότερο ότι η τροφή δεν είναι μόνο θερμίδες, αδυνάτισμα και μακροπρόθεσμη καλή υγεία, αλλά νιώθουμε κάθε μέρα τα οφέλη μιας σωστής διατροφής, σε ευεξία, καλή διάθεση και ενέργεια.
