Γιατί δεν μπορώ να φάω όσο τρώει η φίλη μου;
Γράφτηκε από: Μαίρη Αλέξη
tw:στο τέλος, αναφορά σε διατροφικές διαταραχές
Πόσες φορές μας έχει τύχει να βγούμε έξω με τις φίλες μας, να παραγγείλουμε το πιο μεγάλο και λαχταριστό burger του καταλόγου, για να ακούσουμε στη συνέχεια ότι οι φίλες μας παραγγέλνουν ”μόνο” μία σαλάτα- και να ακολουθεί ο πανικός: μήπως πρέπει κι εγώ να πάρω κάτι πιο ”ελαφρύ”; Κάτι πιο ”λίγο”; Μήπως να ζητήσω να φέρουν ξεχωριστά το ψωμί και να βγάλουν τις πατάτες;
Και πόσες φορές, ανοίγοντας το facebook ή το instagram, εμφανίζονται στην οθόνη σου εικόνες φαγητού και αναρωτιέσαι ”πώς τρώει τόσο πολύ” ”πως τρώει τόσο λίγο”, ή τέλος πάντων, πώς τρώει ”έτσι”;
Και πόσες φορές έχουμε βρεθεί στην αμήχανη θέση να δικαιολογήσουμε την ποσότητα που τρώμε σε μέλη της οικογένειάς μας, σε κάποιο θείο που βλέπουμε μία φορά στα τρία χρόνια που φαίνεται σαν να ήρθε απλά και μόνο για να σχολιάσει τις ποσότητες φαγητού ή το τί τρώει καθένας μας στο τραπέζι. Και αυτό, γιατί θεωρεί ότι έχει μία ιδέα του πως ”θα έπρεπε να τρώει” ένα άτομο της ηλικίας μας, των κιλών μας, του φύλου μας. Ή, αντίθετα, πόσες φορές έχετε πιάσει τον εαυτό σας να συγκρίνει το δικό του πιάτο με κάποιου άλλου γύρω του, και να κάνετε, δυνατά ή από μέσα σας, αντίστοιχη κριτική; ”Αυτός είναι πιο αδύνατος από εμένα, μπορεί να το φάει όλο αυτό” ,”στα κιλά που είναι δεν θα έπρεπε να τρώει τόσο πολύ”, ”μήπως θα έπρεπε να αρχίσω να τρώω λιγότερο; η τάδε που έχει το δικό μου σουλούπι, έχει φάει το 1/3 από όσο εγώ” και πάει λέγοντας.
Στην πραγματικότητα, όμως, το μόνο πιάτο με το οποίο θα έπρεπε να ασχολείσαι, είναι το πιάτο που έχεις μπροστά σου- κι αυτό, όχι με επικριτικότητα ή για να το συγκρίνεις με το πιάτο κάποιου άλλου, αλλά με φροντίδα και με συνείδηση του γιατί έκανες αυτή την επιλογή για το γεύμα σου.
Μερικά πράγματα για σκέψη, για τις φορές που πιάνεις τον εαυτό σου να συγκρίνεται με κάποιο άλλο άτομο στο φαγητό (αλλά και πέρα από αυτο):
Ζεις άλλη ζωή
Δε ζεις τη ζωή αυτού με τον οποίο συγκρίνεις το φαγητό σου. Δεν ξέρεις τι κάνει μες την καθημερινότητά του, τι ώρα ξυπνάει, αν γυμνάζεται, τι έφαγε πριν ή τι θα φάει στην υπόλοιπη μέρα. Πετύχαινες μία τυχαία στιγμή μέσα στην ημέρα του και συγκρίνεις αυτή τη στιγμή με το γεύμα που εσύ έτυχε να επιλέξεις σ’ αυτή τη συνθήκη. Εσύ μπορεί να έτρεχες το πρωί και να μην πρόλαβες το πρωινό σου, και τελικά να επιθυμείς το πιο λαχταριστό burger του καταλόγου για να σε χορτάσει, ενώ η φίλη σου να έφαγε και στο σπίτι, και να επιθυμεί τη σαλάτα γιατί νιώθει αρκετά χορτάτη.. ή παρήγγειλε τη σαλάτα γιατί έχει να πάει αμέσως μετά στο γυμναστήριο και δε θέλει να νιώσει δυσφορία.. ή να επιλέγεις εσύ το burger γιατί θα πας στο γυμναστήριο αργότερα, και χρειάζεσαι περισσότερη ενέργεια.. ή μπορεί η φίλη σου να είναι χορτοφάγος και να μην υπάρχει κάτι στον κατάλογο να την καλύπτει.. ή,ή,ή. Και μπορούμε να συνεχίσουμε αέναα με άπειρα διαφορετικά σενάρια του τι συμβαίνει στη μέρα καθενός και γιατί μπορεί να επιλέγει την τροφή που επιλέγει σε δεδομένες στιγμές. Όμως, πολύ εύκολα αντιλαμβανόμαστε ότι είναι σπατάλη ενέργειας και δεν έχει ουσία. Ζείτε άλλη ζωή και κάνετε άλλες διατροφικές επιλογές, και εσύ μόνο τις δικές σου μπορείς να αντιληφθείς και να καταλάβεις.
Αλλά, ακόμα και αν υποθέσουμε ότι μιλάμε γα δύο άτομα με τον ίδο ακριβώς τρόπο ζωής, στα ίδια κιλά, στο ίδιο ύψος κλπ:
Κάθε σώμα είναι διαφορετικό
Θα το λέμε και θα το ξαναλέμε. Κάθε σώμα είναι διαφορετικό. Έχει άλλες ανάγκες, άλλες προτιμήσεις και λειτουργεί με το δικό του ξεχωριστό τρόπο. Έτσι και το δικό σου σώμα. Δεν υπάρχει σύστημα στο οποίο μπορείς να βάλεις δύο τελείως διαφορετικά πλάσματα, να τα μετρήσεις και, τελικά, να τα συγκρίνεις. Καθένας μας κάνει τις επιλογές του γύρω από το φαγητό με βάση τις δικές του ανάγκες, επιθυμίες, αλλά και τα κοινωνικά μας ερεθίσματα. Εσύ μπορεί να προτιμάς τα φαγητά σου με πολλά μπαχαρικά και αρωματικά και κάποιος άλλος να προτιμά μόνο αλάτι, στην καλύτερη και λίγο πιπέρι, γιατί έχετε άλλα σώματα, άλλους γευστικούς υποδοχείς και έχετε συνηθίσει σε διαφορετικές γεύσεις και ερεθίσματα. Έτσι είναι και με κάθε άλλη προοπτική του φαγητού: ποσότητα, ποιότητα, τι ώρα θα φας- όλα. Κάθε σώμα είναι διαφορετικό, και το μόνο σώμα που χρειάζεται να ακούσεις και να εμπιστευτείς για να αποφασίσεις τι θα φας, είναι το δικό σου.
Και, ακόμα κι αν υπήρχε η δυνατότητα να βρούμε δύο σώματα που λειτουργούν ακριβώς με τον ίδιο τρόπο, έχουν ίδιο τρόπο ζωής και συνήθειες:
Δεν υπάρχουν ”καλύτερες” και ‘χειρότερες” τροφές
Δεν υπάρχουν ‘καλές’ και ‘κακές’ τροφές. Εκ των πραγμάτων, το φαγητό δεν περιέχει κάποια έννοια ηθικής. Έτσι, τελικά, αν αποφάσισες να παραγγείλεις το burger αντί για τη σαλάτα, επειδή απλά εκείνη τη στιγμή λαχτάρησες ένα τέτοιο γεύμα, αυτό αρκεί. Σε μία άλλη φάση, μπορεί το σώμα σου να ζητάει κάτι δροσερό και ”χρωματιστό” και να επιλέξεις κάποια σαλάτα. Καμία από τις δύο επιλογές δεν είναι καλή ή κακή από μόνη της. Η τροφή δεν είναι μονάχα ξερή θρέψη, αλλά και απόλαυση και καλύπτει πολλά περισσότερα από το απλά ”κάτι να μπει στο στομάχι”. Κι αν επιθύμησες ένα λαχταριστό burger με σος και πατάτες, δεν είσαι λιγότερο ”καλός” από κάποιο άλλον. Θέλησες να φας το συγκεκριμένο φαγητό- και τελεία. Δεν έχει κάποιο άλλο χρώμα αυτή η επιλογή σου, ούτε άλλες μεταφράσεις. Είναι μονάχα μία επιλογή που έκανες σήμερα, με βάση το δικό σου σώμα και τη συγκεκριμένη στιγμή. Προσπάθησε να εστιάζεις, όσο μπορείς, στο να φας και να απολαύσεις αυτό που επιλέγεις, χωρίς πίσω σκέψεις, αλλά και στο αυτό που θα επιλέξεις να είναι κάτι που τη δεδομένη στιγμή θα απολαύσεις. Χρειάζεται σίγουρα χρόνο να μάθεις να εμπιστεύεσαι το ένστικτο και το σώμα σου για τις επιλογές που κάνεις όσον αφορά τη διατροφή, αλλά η σύγκρισή σου με άλλα άτομα δεν είναι ο δρόμος για να γίνει αυτό.
H διαδρομή του καθενός μας είναι διαφορετική
Η σχέση μας με την τροφή αναπτύσσεται τελείως διαφορετικά για καθένα από εμάς και δεν υπάρχει μία συγκεκριμένη διαδρομή που θα ακολουθήσουμε όλοι. Σε ένα τραπέζι με 5 άτομα, μπορεί κανένα από τα 5 να μην είναι στο ίδιο σημείο. Οι τροφές που επιλέγεις, έχουν να κάνουν με τη σχέση που έχεις με τη διατροφή και το σώμα σου. Είναι ανούσιο να συγκρίνεις το σημείο που βρίσκεσαι εσύ, με το που βρίσκεται κάποιος άλλος, και μπορεί να γίνει μέχρι και επικίνδυνο. Για παράδειγμα, αν έχεις απέναντί σου ένα άτομο που πασχίζει με κάποια διατροφική διαταραχή, και συγκρίνεσαι με αυτό, μπορεί, πέρα από εσένα, να βλάπτεις και ένα άλλο άτομο, που βρίσκεται σε τελείως διαφορετικό μέρος από εσένα όσον αφορά τη σχέση του με το σώμα και την τροφή. Προσπάθησε να εστιάζεις στη δική σου σχέση με το φαγητό και στο να αρχίσεις να αντιλαμβάνεσαι το τι λειτουργεί καλύτερα για εσένα, και στο πως μπορεί το δικό σου σώμα -αλλά και ψυχισμός- μέσα από τις διατροφικές σου επιλογές, να τρέφονται σωστά και να απολαμβάνουν το φαγητό. Και άσε τους γύρω σου να κάνουν το ίδιο, με το δικό τους τρόπο.
Ακόμα, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι το φαγητό δεν είναι κάτι που κερδίζεις ή αξίζεις. Δεν τρώμε ανάλογα με το τι κάναμε σήμερα ή αν γυμναστήκαμε ή πόσο ζυγίζουμε. Μην προσπαθείς να δικαιολογήσεις στον εαυτό σου το για ποιο λόγο χρειάζεσαι να φας το burger αντί τη σαλάτα (”γιατί σήμερα γυμνάστηκα”, ”γιατί κάνω δίαιτα όλη βδομάδα”…) ή να αναλώνεσαι σε ”ναι, αλλά” (”θα το φάω αλλά δεν θα φάω τίποτα άλλο όλη μέρα”, ”θα το φάω αλλά θα πάω γυμναστήριο και θα το κάψω”…). Προσπάθησε να εστιάσεις στο ότι αυτό επιθυμείς και είναι απλά μία ακόμα από τις πολλές επιλογές γευμάτων που θα κάνεις. Και, τελικά, να το απολαύσεις.
Όλοι μας πρέπει να φάμε για να ζήσουμε. Είναι το βασικό καύσιμο του σώματός μας. Αν σε αυτό καταφέρουμε να βάλουμε και την απόλαυση, και μάθουμε να επιλέγουμε τις τροφές μας με βάση το ”θρέψη και απόλαυση‘‘, ακόμα καλύτερα.
Και μία σημείωση για άτομα που μπορεί να διαβάζουν τα παραπάνω και διαχειρίζονται κάποια διατροφική διαταραχή: ένα σώμα που υποτρέφεται και ένα μυαλό που ”πεινάει”, είναι επόμενο να καταλήγουν να φέρονται εμμονικά σε ότι αφορά το φαγητό των γύρω τους. Προσπάθησε να θυμάσαι σε ποιο σημείο βρίσκεσαι εσύ σχετικά με τα άτομα γύρω σου και πως τέτοιες συγκρίσεις είναι, πέρα από όλα τα παραπάνω, αλλά ειδικά σε αυτές τις περιπτώσεις, τελείως άτοπες. Πρέπει να φας και, κυρίως, να σου δώσεις την άδεια να το κάνεις- είναι ακόμα ένα γεύμα. Και μπορείς να το κάνεις, ανεξάρτητα από το τι έχει το πιάτο των ανθρώπων γύρω σου. Όσο βελτιώνεται η δική σου σχέση με το φαγητό, τόσο υποχωρεί η εμμονή με τα πιάτα των άλλων, και όσο καλύτερα τρέφεις το σώμα σου, τόσο παύει το μυαλό σου να σκέφτεται εμμονικά μόνο το φαγητό- τόσο των δικών σου όσο και των άλλων.
